پیتر چان با ملودرام سینمایی و مهیجِ خود که در شانگهای دهه ۱۹۴۰ جریان دارد، به جشنواره کن ۲۰۲۴ پایان داد و تحسین‌هایی را نیز به همراه داشت …
کارگردان: پیتر چان هه-سان. چین. ۲۰۲۴. ۱۵۰ دقیقه.
داستان واقعیِ یک قتلِ فجیع در شانگهایِ دهه ۱۹۴۰ با دستانِ کارگردان هنگ‌کنگی؛ پیتر چان هه-سان، که این اولین حضورش در کن پس از فیلم رزمی اژدها (یا با نام شناخته‌شده‌تر وو شیا، ۲۰۱۱) است، به یک ملودرامِ مهیجِ سینمایی با پیامی قدرتمند تبدیل می‌شود. این فیلم در اختتامیه فرش قرمز جشنواره کن اکران شد؛ رویدادی که فیلم پایانیِ رسمی ندارد و طبیعتا اکرانِ آن خارج از بخش مسابقه برنامه‌ریزی شده بود. این اثر با بازی جانانه‌ی ژانگ زییی در نقش زنی که در ماه‌های پایانیِ اشغالِ سرزمین اصلی چین توسط ژاپن، متهم به قتل و مثله کردن شوهرش می‌شود، نقش‌آفرینی درخشان وی را پس از مدت‌ها به نمایش می‌گذارد.
از برخی جهات، این فیلم به‌طورِ عیان تمریناتی به سبک قدیم است، جایی که هر لباسِ چینیِ پاره، کفپوش لکه‌دار خون و میله‌های زندان آهنی کیفیتی محسوس دارند. این فیلم در ترفندهایی مانند استفاده از فیلم‌های آهسته برای تأکید بر لحظات تأثیرگذار یا افکت‌های هاله‌ی ملایم که مه‌ـی از خاطره را به فلاش‌بک‌های سیاه و سفید فیلم می‌آورند، هم قدیمی به نظر می‌رسد. اما «او نامی ندارد» با اینکه ابتدا داستانش را به عنوان یک روایتِ جنایی تند و زننده مطرحکرد، اما در ادامه آن را به عنوان نمایشی از خشونتِ خانگی مطرح می‌کند، و به این پرونده‌ی مشهورِ تاریخی، ارتباطی معاصر می‌بخشد.
در کشوری که اولین قانون منع خشونت خانگی را تنها در سال ۲۰۱۵ تصویب کرد، کشوری که اخیراً با مجموعه‌ای از پرونده‌های برجسته و ویدیوهای پرطرفدار در ویبو تکان خورده، فیلمِ چان، سوار بر موجی‌ست که خود نیز باید به تقویت آن کمک کند. نمایشِ بین‌المللی با جذابیت پرده عریض، بازگشتِ ژانگ زییی به عنوان نقش اولِ زن و فیلمنامه‌ای که با احساساتی‌گری معاشقه می‌کند اما حرکات جالب‌تری نیز دارد، مانند نحوه در هم تنیدن شخصیت‌های مکمل مانند کمیسرِ پلیسِ خشک‌مغز، شِه ژی‌وو یا شی لین، نمایشنامه‌نویس، روزنامه‌نگار و زن مطلقه‌ای که پرونده‌یِ به اصطلاح «زنِ قصاب» را به عهده می‌گیرد، تسهیل خواهد شد.
نام اولیه‌ای که شخصیت ژانگ با آن شناخته می‌شود، ژان-ژو است، ترکیبی از نام‌های خانوادگی شوهرش که به معنای واقعیِ کلمه او را مالک خود می‌دانست. او بی‌سواد، مرعوب و با چهره‌ای که به دلیل یک لکه‌ی مادرزادی که او را به عنوان یک طرد‌شده نشان می‌دهد، توسط پلیس در گوشه‌ای از آپارتمان فلاکت‌باری که با شوهرش (با بازی وانگ چوان‌جون) بزندگی می‌کرد، پیدا می‌شود. شوهر او که به خاطر چاق بودن لقب «خرسِ بزرگ» را گرفته بود، حالا یک جسد تکه‌تکه‌شده است – به جز سرش، که هرگز پیدا نخواهد شد.
ژان-ژو بلافاصله اعتراف می‌کند و در هیچ نقطه‌ای جای شکی باقی نمی‌ماند که او مسئول بوده. رشته‌یِ معمایِ قاتل در آنچه به دنبال دارد، بر جستجویِ یک همدست، متمرکز است – زیرا مردم که با هیاهوی رسانه‌ای پس از کشف وحشتناک تحریک شده‌اند، از پذیرفتن این موضوع که چنین زنِ ضعیفی توانسته چنین مرد بزرگی را بکشد و تکه‌تکه کند، یا اینکه هر زنی تا زمانی که معشوقی نداشته باشد، شوهرش را به قتل نمیرساند، امتناع می‌ورزند. اما بیشتر از همه، این یک «چرا» است، داستانی که ارزشِ تکان‌دهنده‌ی تئاتر گراند گینیول (سبکی از تئاتر با صحنه‌های اغراق‌آمیز و خشونت‌آمیز) جُرم را برمی‌گرداند و با به تصویر کشیدن قاتلِ «جنایتکار» به عنوان قربانیِ واقعی، آن را وارونه می‌کند.
ژائو لی‌‌یینگ با بازی در نقش شی لین، زنی مستقل و سیگاریِ امروزی، فمینیستی تازه‌کار اما زیرک، بخشی به نفع خودش، در سرمقاله‌های روزنامه و نمایشنامه‌ی احساساتی و مبتذلی که بر اساس این پرونده می‌نویسد، به دفاع از ژان-ژو می‌پردازد. لی جیاـ‌یین، کمیسرِ پلیس قلدر، به انگیزه‌ها علاقه‌ای ندارد. او این جنایت را توهینی به نظم طبیعی می‌داند که در آن مردان فرمان می‌دهند و زنان اطاعت می‌کنند و او ماموریت شخصی خود را برای به چوبه‌دار سپردنِ وی، تعریف می‌کند.
شانگهای ۱۹۴۵ در فیلم «او نامی ندارد» شهری فاسد و مرفه توام با عیاشی‌گری نیست که از لابه‌لای مه دودِ تریاک در بسیاری از فیلم‌ها دیده‌ایم. این شهر، محل زندگی در خانه‌های اجاره‌ای کثیف است، جایی که مردم برای امرار معاش جان می‌کنند یا مانند «خرسِ بزرگ»، قمار می‌کنند و تسلیم سرنوشت می‌شوند. همچنین مکانی است با ساختمان‌های اداری سرد – دادگاه‌ها، زندان‌ها، ستاد پلیس – که می‌توانست به راحتی در برلین باشد. تئاترِ عامه‌پسند که نمایش‌نامه‌های شی لین در آن اجرا می‌شود، کمی از تاریکیِ دراماتیک سکانس‌های پیش‌زمینه، کاستی می‌گیرد و در جسورانه‌ترین حرکت فرمی فیلم، در اواخر داستان به محاکمه‌ی اصلی نفوذ خواهد کرد.
یک اقامتگاهِ مجلل هم وجود دارد – خانه‌ی خانوادگی وکیل مدافع ناراضی ژان-ژو. اما این اقامتگاه مجلل با تلفیقی خوش‌سلیقه از عناصر طراحی چینی، ژاپنی و اروپایی، عمدتاً برای این منظور ساخته شده تا نشان دهد خشونت خانگی از موانع طبقاتی عبور می‌کند.
سفر طولانیِ قضایی ژان-ژو که برای اولین بار در روزی که بمب اتم روی هیروشیما انداخته شد به دادگاه می‌رود، دو دولت ژاپن و چین را در بر می‌گیرد و با سوزاندنِ اسناد و اعدام‌هایِ سریع زندانیان محکوم به اعدام، بر خطر آن می‌افزاید. «او نامی ندارد» شاید خوش‌بینانه، از این گذارِ سیاسی به عنوان استعاره‌ای برای تغییر امیدوارکننده‌ی نگرش در جامعه‌یِ معاصر چین استفاده می‌کند – اما انجام این کار در فیلمی که به عنوان داستانی مستقل درباره‌ی یک زنِ بازمانده‌یِ دلسوز، روی پای خود می‌ایستد، حداقل به این معناست که پیام آن شنیده خواهد شد.
کمپانی‌های تولید: WE Pictures Limited
فروش بین‌المللی: WE Distribution Limited
تهیه‌کننده: پیتر چان هه-سان
فیلمنامه: شی لینگ، جیانگ فنگ، شانگ یانگ، پان یی-ران
طراح صحنه: سان لی
تدوین: ویلیام سوک-پینگ چانگ، ژانگ یی-بو
فیلمبرداری: جیک پالاک
موسیقی: ناتالی هولت
بازیگران اصلی: ژانگ زییی، وانگ چوان‌جون، جکسون یی، ژائو لی‌‌یینگ، لی جیاـ‌یین، یانگ می، دا پنگ، لی شیان، فان وی، سی شا، ژانگ زی-فنگ
